'It is Easy': verslag van een genezingsconferentie met Victor Emenike
Monday, June 18, 2007
Ik ben eereereergisteren, eereergisteren, eergisteren en gisteren naar een conferentie geweest van een zekere Victor Emenike, een man met een ‘genezingsbediening’, zoals dat heet (velen noemen iemand met zo’n bediening een ‘gebedsgenezer’). De stichting die hij heeft opgericht heet ‘It is Easy-Ministries’. Het is makkelijk; het is makkelijk om te weten wat God in gedachten heeft voor jou (namelijk herstel, zegen en voorspoed); het is makkelijk om te worden genezen. Een enigszins verfrissende provocatieve eenvoud kan de man niet worden ontzegd.
Ik was gevraagd om te bassen op deze avonden. Ik zegde voor twee van de vier avonden toe (de laatste avond is vanavond), omdat ik niet wist in welk wespennest ik mogelijk mijn hoofd zou steken. In ieder geval werd ik direct geconfronteerd met een charismatisch drogbeeld dat ik nog goed ken uit mijn tijd bij de Pinkstergemeente: de leiding van de Heilige Geest werd uitgespeeld tegen een gedegen voorbereiding van de muziek. Het resultaat was navenant.
Het bidden van tevoren met alle medewerkers was voor mij een bijzondere ervaring. Vooral de tweede avond was het erg kakafonisch.
De spreker, een Nigeriaan van oorsprong (net als de bekende gebedsgenezer T.B. Joshua, over wie in Nederland in evangelische kringen veel te doen is geweest), wist evenwel langzaam mijn vertrouwen te winnen. De eerste avond was ik bijzonder kritisch. De wonderen waren geen van alle bijzonder overtuigend. Een vrouw die twee beroertes had gehad en niet meer kon lopen en praten, kon na gebed haar armen en benen op bevel van haar hersenen opheffen en zacht fluisteren. ‘From now on, talk normally to her!’ drukte pastor Victor haar echtgenoot meermalen met klem op het hart. Met de nodige oefening zouden alle functies weer terugkomen. God had alle verbindingen weer hersteld; zij moest alleen nog leren ze opnieuw te gebruiken. Ik zou deze vrouw graag over een half jaar weer zien.
Nee, ik denk niet dat pastor Victor een charlatan is, zoals een voormalig studiegenoot van mij op zijn weblog onomwonden stelt op grond van een bezoek aan een eerdere genezingsdienst in Drachten. Het komt mij voor dat broeder Victor een enorm geloof heeft, en dat hij probeert om een dergelijk geloof te doen ontvlammen bij de mensen die zijn conferenties bezoeken. Bovendien vond ik aanvankelijk dat zijn prediking en bediening gebalanceerd waren: de nadruk lag zeker niet op lichamelijke genezing, maar minstens evenzeer op innerlijke genezing; op herstel van de relatie met God en de ander; op bekering; op opbouw van de gemeente. Bovendien ervoer ik de sfeer overwegend als rusitg, ordelijk, liefdevol. Anderzijds heeft Victor zijn eigenaardigheden. Zo zegt hij breed lachend: 'I know, I know' wanneer hij iets over iemand vertelt wat hij niet kan weten. Hij heeft volledige controle over de groep terwijl hij, zoals zijn gewoonte is, mensen uit de groep pikt en op hun plek bevraagt of naar voren laat komen.
Grappig is overigens dat deze man uit Afrika bij het verkondigen van de Bijbelse boodschap totale lak heeft aan enige hermeneutische kloof tussen de Bijbel en ons. Als Afrikaan lijkt hij verfrissend concreet en eenvoudig te denken en te spreken. Voor een intellectuele theoloog als ik is het bijna schokkend om te zien hoezeer een dergelijke concrete en (bedrieglijk) eenvoudige prediking het hart weet te raken en in staat is om geloofsbewustzijn te vormen.
Bijvoorbeeld: pastor Victor spoort ons aan om het uit te roepen naar God, zodat hij onze lelijke situatie om zal keren. Daarbij kunnen we het gerust uitschrééuwen: God is immers hoog in de hemel, dus voor het geluid hem heeft bereikt is het al een stuk afgezwakt. (Zeker, hij bedoelt het niet letterlijk, maar het komt wel voort uit een letterlijke voorstelling).
Ik heb eerder een Afrikaanse christen meegemaakt die ook zo concreet-eenvoudig sprak over het geloof. Dat was een Finse asielzoeker die ik leerde kennen tijdens een vrijwilligerswerk-vakantie. Toen we eens met z’n allen in de prachtige Finse bossen een berg beklommen, zei hij: ‘I’m going to meet God!’ en keek breed grijnzend omhoog naar de top van de berg.
Gisteren ben ik dan naar de laatste avond van pastor Victor geweest, alwaar hij dan eindelijk voor mij toch door de mand viel. Nee: een charlatan zal ik hem zeker niet noemen. Maar zijn boodschap was dit keer agressiever en duidelijker. ‘It is Easy’ bleek helaas toch ook een ernstig verlies van nuance en uiteindelijk van waarheid te behelsen. ‘God heeft beloofd u niet alleen uw zonden te vergeven, maar u ook te genezen van al uw ziekten en u een lang leven te geven. Hij zal het ook doen. Hij móet het doen.’ Dat laatste schijnt typisch te zijn voor Victor en andere Health-and-Wealth-predikers: God commanderen. Toen een vrouw vooraan bij het podium niet snel genoeg genezen werd, zei Victor: 'Finish it, God, quick, quick, quick!!' - alsof God zijn boodschappenjongen is. Ik denk hierbij ook aan de manier waarop Benny Hinn 'de Heilige Geest' in het rond smijt alsof het snoepgoed is.
Dat lange leven overigens kon nader worden gespecificeerd: 120 levensjaren liggen in het verschiet voor een ieder die gelooft. Een lang, gezond, gelukkig leven in voorspoed: dát wil God ieder mens geven. Wat betekent deze boodschap voor de christenen die in Eritrea opgesloten zitten in zeecontainers? Wat betekent deze boodschap voor christenen in Noord-Korea die in strafkampen gemarteld worden? Wat zou deze boodschap betekend hebben voor Petrus, die voor zijn geloof in Jezus op de kop gekruisigd werd? Of voor Paulus, die door de Romeinen werd geëxecuteerd?
Ik zou graag nog eens een preek houden over Hebreeën 11. Ik zou dan bij het laatste gedeelte de gemeente op willen zwepen als was ik een zwarte voorganger. “Willen wij ook koninkrijken overwinnen door ons geloof? Amen?! Willen wij ook krijgen wat ons beloofd was? Amen?! Willen wij ook leeuwen de muil toeklemmen door ons geloof?! Aan vuur de kracht ontnemen?! Ontkomen aan de houw van het zwaard?! Onze zwakheid krachtig overwinnen?! Machtige helden worden in de oorlog van God?! Vijandelijke legers op de vlucht jagen?! Willen wij ook onze doden terugkrijgen doordat ze opstaan uit de dood??!! Amen??!! [groot, enthousiast tumult] Willen wij ook gemarteld worden tot de dood erop volgt?! [stilte] Amen?! Willen wij ook bespot worden?! En gegeseld?! Gearresteerd en gevangengenomen?! Amen?! Willen wij ook worden gestenigd? Of doormidden gezaagd?! [verbijstering] Of sterven door een moordend zwaard?! Rondzwerven in schapenvachten of geitenvellen?! Ons verschuilen in grotten en holen onder de grond?! Amen?! Halleluja! Laten we geloofshelden zijn!”
Labels: bijbel, charismatische-beweging, dagboek, geloof, health-and-wealth, it-is-easy, muziek, theologie, Victor-Emenike
posted by Marten @ 2:11 AM;
Het sterven in de gnostiek en in de christelijke neo-gnostiek
Wednesday, March 07, 2007
Het blijft verbazen dat klassieke gnostici zich niet en masse verhingen. Immers, zij wisten zich gevangen in een corrupt lichaam, geschapen door een corrupte schepper-god. Pas wanneer de deuren van deze kerker open zouden gaan, zou hun goddelijke vonk als een vogeltje kunnen ontsnappen. Misschien was dat wel de reden dat zij er geen haast mee maakten om het tijdelijke voor het eeuwige te verwisselen: uit verschillende gnostische geschriften komt het beeld naar voren dat de gnosticus bij het verlaten van zijn lichaam door de verschillende hemelsferen heen moet vliegen om opnieuw met het goddelijke verenigd te worden. Bij iedere hemelsfeer wordt hij geconfronteerd met boosaardige planetaire machten die hem in de materie gevangen willen houden. Alleen door het uiten van bepaalde bezweringen of formules - paswoorden - laat de macht hem gaan naar de volgende hemelsfeer. Misschien waren de gnostici wel hun hele leven bezig met het uit hun hoofd leren van deze formules. Stel je voor dat je onderweg bleef hangen!
Aan de andere kant geloofden ze dat ze de eeuwigheid reeds in het tijdelijke beleven konden, door kennis ('gnosis' in het Grieks) van hun goddelijke oorsprong.
De dood was dus geen reële bedreiging voor de gnosticus, omdat zij slechts het einde betekende van zijn waardeloze lichaam. Hoe staan neo-gnostische christenen tegenover het sterven?
De Bijbel leert dat de schepping oorspronkelijk goed is. Tegelijkertijd is zij vanwege de verstoorde relatie tussen God en mens onderworpen aan het bederf. Dat geldt ook voor ons lichaam. Paulus leert ons te geloven in de verheerlijking van ons lichaam bij de terugkeer van de Messias, Jezus. Soms zien we daar al voorproefjes van in de vorm van genezingen. Toch moeten we allemaal sterven, als de Heer niet voor dat het onze tijd is terugkomt. Ook de mensen die Jezus uit de dood opwekte in de evangeliën stierven later alsnog.
De 'health and wealth'-beweging, die voor een groot deel neo-gnostische kenmerken heeft, leert dat een christen niet ziek hoef te zijn. Ziekte is 'van de satan'. De Heer is voor onze ziekten gestorven en derhalve kunnen wij onze ziekteloosheid opeisen. Deze visie is direct problematisch: waarom gaan we dan wel dood? Ziekte is immers slechts het jongere broertje van de dood. En: als wij de facto vrij van ziekten zouden moeten zijn, zouden wij dan ook niet de facto vrij van zonden moeten zijn? Sommige neo-gnostici schijnen dit te geloven, maar de Schrift ontmaskert een dergelijke gedachte vrij ondubbelzinnig als ketterij (1 Joh:8).
De neo-gnostiek is wat betreft haar visie op het lichaam en op materie wezenlijk anders dan de klassieke gnostiek. In plaats van het kwaad in de materie te situeren ziet de niet-christelijke neo-gnostiek het kwaad en het lijden liever, geschoeid op oostelijke leest, als een illusie. De christelijke neo-gnostiek daarentegen hangt over het algemeen een draak van een dualisme aan. God is in gevecht met de satan en redt het niet zonder ons. De schepping is grotendeels in de macht van de satan, maar christenen zijn reeds uit deze macht bevrijd en stap voor stap zullen zij ook de rest van de schepping uit satans klauwen bevrijden, onder andere door spiritual mapping en het biddend op de vlucht jagen van demonen, door sommigen het liefst bovenop flatgebouwen of andere hoge plaatsen.
De christelijke neo-gnostische stromingen leggen alle nadruk op het reeds van het heil. Zij vergeten of willen niet weten dat er ook een nog niet is, iets waar Paulus alle aandacht voor had. Dat nog niet bracht Paulus ertoe om te spreken over ons verlangen naar de verlossing van ons lichaam (Rom. 8:23). Daarmee bedoelde hij niet dat onze goddelijke vonk uit zijn kerker verlost zou worden. Nee, ook voor ons lichaam gaf Jezus zijn leven, en alleen met een lichaam kunnen we God dienen (1 Kor. 6:20). Ons lichaam is er voor de Heer en de Heer is er voor ons lichaam (1 Kor. 6:13). Het lichaam van een leerling van Jezus is een tempel van de Heilige Geest (1 Kor. 6:9). Het is geen toeval dat de teksten over het lichaam die ik net heb aangehaald in de brief aan de Korinthiërs staan, want de gemeente te Korinthe was bepaald niet vrij van gnostisch gedachtengoed. Ook was dit een ultra-charismatische gemeente, hetgeen iedere zelfverklaarde charismaticus te denken zou moeten geven. 'Reeds zijt gij verzadigd, reeds zijt gij rijk geworden, zonder ons hebt gij u koning gemaakt. Ja, was het maar zo, dat gij koning geworden waart; dan waren ook wij met u koning geworden' schrijft Paulus aan deze gemeente.
De neo-gnostische christenheid gelooft niet in het lijden. Neo-gnostische christenen willen niet lijden. Zij willen niet arm zijn, of ziek. Zij willen niet door de grote verdrukking gaan. Lijden, armoede, ziekte, pijn: het is allemaal 'van de duivel'. De neo-gnostische god zit met de handen in het haar vanuit de hemel te kijken naar het zootje hier op aarde, en bijt op zijn nagels van verdriet over het kwaad dat ons overkomt. En ondertussen gaan de boze en zijn demonen maar tekeer. Waar zou god blijven zonder ons?!
De Bijbel maakt korte metten met een dergelijk dualisme. 'Ik ben de HERE, en er is geen ander, die het licht formeer en de duisternis schep, die het heil bewerk en het onheil schep; Ik, de HERE, doe dit alles' zegt Jesaja 45:6-7. Ook Amos 3:6 liegt er niet om: 'Wordt de bazuin in een stad geblazen, zonder dat de inwoners opschrikken? Geschiedt er een ramp in een stad, zonder dat de HERE die bewerkt?'. De kern van de zaak wordt verwoord door Deuteronomium 32,39:
'Ziet nu, dat Ik, Ik het ben,
daar is geen God, behalve Mij.
Ik dood en doe herleven,
Ik verbrijzel en Ik genees,
en niemand is er die redt uit mijn macht.'
Dit is het evangelie in een notendop. Nee, niet het evangelie van de neo-gnostici, van Benny Hinn en Ana Mendez, maar wel het evangelie van Jezus Christus.
Dit is wezenlijk: er is geen contrast tussen Gods oordeel en zijn liefde. Iedere theologie die dit contrast handhaaft, is het onbijbelse dualisme nog niet te boven. De dood, en in het bijzonder de dood van de Messias, is Gods oordeel over ons leven buiten hem. De vergankelijkheid van de schepping en de vluchtigheid van ons bestaan zijn Gods oordeel over de matroos die zijn kapitein overboord gooide en zelf aan het roer ging staan. Jezus is opgestaan, en in hem is een nieuwe schepping aangebroken. God doodt en doet herleven. Maar die dood, die dragen wij christenen voortdurend in ons lichaam mee (1 Kor. 4:10), tot aan onze dood of tot aan de terugkeer van de Heer. Ja, dat is vreemd hè? Voor velen zal die dood pas begínnen als ze sterven. En hoe zit dat met de neo-gnostici? Zij willen niet sterven, want zij hebben reeds alles wat er te krijgen valt en zij zijn reeds alles wat een mens zou moeten zijn.
Tot besluit een drietal bijbelteksten.
'Wie niet zijn kruis op zich neemt en mij volgt, is mij niet waard. Wie zijn leven probeert te behouden zal het verliezen, maar wie zijn leven verliest omwille van mij, die zal het behouden.'
(Mat. 10:38-39)
'U doet de sterveling terugkeren tot stof
en zegt: ‘Keer terug, mensenkind.’
Duizend jaar zijn in uw ogen
als de dag van gisteren die voorbij is,
niet meer dan een wake in de nacht.
U vaagt ons weg als slaap
in de morgen, als opschietend gras
dat ontkiemt in de morgen en opschiet,
en ’s avonds verwelkt en verdort.
Wij komen om door uw toorn,
door uw woede bezwijken wij.
U hebt onze zonden vóór u geleid,
onze geheimen onthuld in het licht van uw gelaat.
Al onze dagen gaan heen door uw woede,
wij beëindigen onze jaren in een zucht.
Zeventig jaar duren onze dagen,
of tachtig als wij sterk zijn.
Het beste daarvan is moeite en leed,
het gaat snel voorbij en wij vliegen heen.
Wie kent de kracht van uw toorn,
wie vreest oprecht uw woede?
Leer ons zo onze dagen te tellen
dat wijsheid ons hart vervult.'
(Psalm 90:3-12)
'Een ieder zal met vuur gezouten worden.'
(Marcus 9:49)
(Psalm 90:3-12)
'Een ieder zal met vuur gezouten worden.'
(Marcus 9:49)
Labels: ana-mendez, Benny-Hinn, bijbel, dualisme, geestelijke-oorlogsvoering, geloof, gnostiek, health-and-wealth, Jezus, neognostiek, spiritual-mapping, sterven, theologie
posted by Marten @ 8:06 AM;
